Radicaal andere aanpak multiproblematiek werkt!

Veel mensen die kampen met een veelvoud aan problemen, belanden in een zorgtraject en dat kost geld. Terwijl het onderliggende probleem soms heel eenvoudig op te lossen is. Je moet dan wel durven om maatwerk te leveren, ook wanneer het door allerlei regels lastig wordt. Wethouder Miriam Haagh (Breda), legde tijdens het congres uit: ‘Het begint met een huisbezoek waarbij alle problemen in kaart gebracht worden. Vaak spelen schulden een belangrijke rol.’ Eelke Blokker, actieonderzoeker van het Instituut voor Publieke Waarden, beaamde dit. Hij onderzocht de problemen achter 35 Bredase casussen, maar doet dat in nog veel meer Nederlandse gemeenten. ‘Een sprekend voorbeeld: ik heb één casus meegemaakt waarbij niet minder dan 48 hulpverleners betrokken waren bij één man. Bij elkaar kostte dat 268.000 euro. Het probleem bleek te herleiden tot een schuld van 6.000 euro. De onorthodoxe aanpak is dan om ‘gewoon’ die schuld voor hem af te lossen, want dat is een veel zuiniger oplossing.’

Anders denken

‘Zulke rekensommen maken pijnlijk duidelijk dat we anders na moeten gaan denken over maatschappelijke kosten en baten én over de manier waarop we welvaart verdelen in Nederland.’ Dat was de stelling van Frank Kalshoven van De Argumentenfabriek. Hij legde uit dat we in Nederland toe zijn aan verandering: systemen als zorg, belastingen, onderwijs en wonen moeten beter op elkaar worden afgestemd én er moet meer innovatie komen binnen die systemen.

Persoonlijk verhaal

Vervolgens nam Satcha Maduro-Valies in een persoonlijk verhaal de aanwezigen mee in haar crisis en hoe ze eruit kwam. Met de komst van een gehandicapte dochter stond haar leven in het teken van zorg en ziekenhuisbezoek. Haar echtgenoot verliet het gezin en Maduro-Valies raakte in een zware burnout en arbeidsongeschikt. Ze maakte haar post niet meer open en belandde steeds dieper in de schulden. Na een traject van coaching gecombineerd met beweging raakte ze uit de stress, durfde haar problemen onder ogen te zien en werkte zij zich langzaam maar zeker uit de schulden. Inmiddels heeft zij zelf een bloeiende coachingspraktijk. Haar boodschap: ‘Denk niet dat schuldproblemen alleen bij kwetsbare mensen voorkomen. Ik ben zelf hoogopgeleid en toch belandde ik in de problemen.’

Bureaucratie

Albert Jan Kruiter van het Instituut voor Publieke Waarden (IPW) was hierna aan het woord: ‘We geven kapitalen uit aan problemen die met weinig geld op te lossen zijn. De oorzaak? Bureaucratie. De regels staan iets niet toe, het geld moet ergens vandaan komen waar het niet vandaan mag komen, en ga zo maar door. We lossen dat op door maatwerk te leveren, waarbij we tegen elkaar afwegen: wat zeggen de regels? wat kost het en wat levert het op? en wat doet het gezin zelf om eruit te komen?’ Kruiter rekent gemeenten graag voor hoeveel je kunt besparen door een uitzondering op de regels te maken. Dat vergroot de maatschappelijke acceptatie.

Veel enthousiasme

De manier waarop de problemen worden opgelost is niet altijd ‘precies volgens de protocollen’. Toch lijkt het erop dat dit nodig is om echt goede resultaten te bereiken. Het criterium van bestuursvoorzitter van CZ is hierin eenvoudig: ‘Als ik het maar durf uit te leggen op tv.’ En medewerkers moeten durven om buiten de regels te werken. ‘Dat vraagt dus om lef en leiderschap’, zei Van der Meeren. ‘Medewerkers moeten zich vrij voelen om de benodigde ruimte te nemen en managers moeten daarin het goede voorbeeld geven.’

Vragen over de aanpak? Stel deze gerust via radicaleaanpak@cz.nl.